Trống Cơm

4.1.NHẠC KHÍ MÀNG RUNG
4.1.2.NHẠC KHÍ MÀNG RUNG VỖ TRỐNG HAI MẶT  

4.1.2.2. TRỐNG CƠM

1-Giới thiệu sơ lược:

rống Cơm là nhạc khí màng rung vỗ của Dân tộc Việt, thuở xưa còn gọi là Yêu cổ. Theo (Phạm Ðình Hổ - Vũ trung tùy bút, trang 46, dòng 13): "Yêu cổ tục gọi là Trống cơm, tang trống như cái thùng nhỏ mà dài, lúc sắp dùng thì phải xoa cơm nếp vào một mặt trống cho nó ấm tiếng, hai bên ứng hòa với nhau".

2-Xếp loại:


rống Cơm là nhạc khí màng rung vỗ (hai mặt) của nước ngoài nhập vào Việt Nam, được người Việt cải tạo và trở thành nhạc khí Việt Nam.

 

3-Hình thức cấu tạo:

TrongcomCautao.jpg (25242 bytes)

rống Cơm là loại trống gồm một thân ống (gỗ đục lòng) tròn, hai đầu hơi múp, chiều dài độ 50cm, đường kính hai mặt trống độ 15cm. Hai đầu tròn đều căng da như Trống Ðế, mà lại dùng dây da (dây xạ) giằng mặt nọ đến mặt kia (như kiểu căng các mặt trống Tây- Caisse).

 

4-Màu âm:

hi sử dụng một bên mặt trống, phía tay phải để nguyên như thường, còn bên kia tay phải lấy một miếng cơm dẻo nghiền nhão vê tròn và dính vào giữa mặt trống (nên có tên là Trống Cơm).
Ví dụ: (401-5) Z-Headphon.gif (478 bytes)

5-Kỹ thuật diễn tấu:

Trongcom6c.jpg (29965 bytes)

Trongcom3.jpg (24670 bytes)úc đánh nghệ nhân ngồi bẹt xuống sàn, để trống nằm ở trên sàn, dùng đầu gối chân trái tì giữ lấy tang trống, hai tay đặt vào hai mặt trống, ngón cái tựa lên thành trống, còn các ngón khác chụm lại vào mặt trống để vỗ trống. Cũng có trường hợp nhạc công dùng quai đeo trống lên cổ để thân trống tựa vào trước bụng: như vậy có thể đứng, vừa đi vừa đánh trống được. Âm thanh tự nhiên của Trống Cơm có hai tiếng: tiếng trong ở bên mặt thường và tiếng đục ở bên mặt có cơm làm cản trở sức rung. Ngoài ra bằng cách vỗ vào cạnh hoặc vào giữa mặt trống bên tay phải, nhạc công có thể biến đổi tiếng "trong" của Trống Cơm thành hai thứ tiếng khác nhau là tiếng "âm" ở giữa mặt trống và tiếng "cộc" ở cạnh mặt trống. Khi hòa nhịp thì tiếng "trong" của Trống cơm đi với tiếng da của trống Ðế và tiếng "đục" của Trống Cơm nhịp với tiếng gõ tang trống Ðế.
Tồn: đánh bằng các ngón tay.

Ví dụ: (402-1)

Bịt: dùng 1 tay chặn trên mặt trống, ngón tay kia đánh, mặt kia không bịt.

Ví dụ: (403-2)

Vê: bằng hai tay, hai âm.

Ví dụ: (404-3) ;

1 đoạn Ví dụ: (405-4)

CheoDN copy.jpg (175603 bytes)6- Vị trí Trống Cơm trong Dàn nhạc:

rống Cơm được sử dụng trong Sân khấu Chèo. Khi phụ họa các điệu Hát Chèo cổ chỉ dùng bốn thứ nhạc khí là Trống Ðế, Thanh La, Mõ và Trống Cơm. Thành phần đó là căn bản, không hề thay đổi. Mãi về sau chịu ảnh hưởng của phong trào "Tuồng hóa" và trong thời kỳ "Cải Lương" nhiều Ban nhạc Chèo mới đưa thêm vào những thứ Ðàn Nhị, Hồ Tiêu, Sáo..." (GS Tô Vũ- Sức sống của nền Âm nhạc truyền thống Việt Nam, trang 354 dòng 13)"

 

7-Những nhạc khí tương tự ở Ðông Nam Á và các nước:

Trống CơmViệt Nam:

ương tự Trống Cơm có Trống Mrdanga   của Ấn Ðộ . Trống Kendang   của Indonésia, sử dụng dây xạ để chằng hai mặt trống mà không dùng cơm như Trống Cơm Việt Nam.